Blockchain hier, blockchain daar, blockchain overal. Bij meer en meer mensen begint de coin te vallen. Waar 2017 het jaar ging worden van de Enterprise Blockchain, gaat de focus momenteel vooral naar munten en ICO’s. Maar snappen we de echte waarde en functie van die crypto-munten?

De meest gestelde vraag na mijn lezingen en workshops is: “Waar kan ik dan bitcoin of ether kopen?”. De goldrush om een graantje – of een graan – mee te pikken van deze markt is groot. Ook grote hedgefunds beginnen stukken van hun portfolio in crypto-munten te beleggen. Coins als investering en trading commodity? Check.

FOMO!

Eén van de grote drijvers van dit FOMO-gevoel zijn de ICO’s. In plaats van op een traditionele manier investeringen te zoeken, kiezen meer start-ups of scale-ups er voor om een eigen munt uit te schrijven, een eigen jeton te creëren en die te koop aan te bieden. Er zijn nu al 5 a 10 keer meer crypto-munten dan er nationale munten zijn. En elke dag worden er wel ergens een 5 a 10 projecten gelanceerd, met hun eigen munt. Je bent helemaal into tandzorg en wil Dentacoin kopen? There’s an ICO for that, en wel op 1 oktober. Coins als fundraiser voor start-ups? Check.

VC’s en andere investeringsmaatschappijen kijken er naar. Ze proberen de market value van bedrijven die ICO’s doen te bestuderen. Springen we mee of niet? Maar ze geraken er niet altijd uit; EBITDA- en andere slimme modellen passen niet. Ze zoeken naar nieuwe modellen om de waarde van die bedrijven te meten. Maar zijn dat wel bedrijven? Of zijn het economieën, communities, netwerken?

De extra koe

Bij deze laat ik even een ballonnetje op. Kan een coin ook de lijm zijn om een hoop mensen die elkaar niet kennen een gemeenschappelijke, economische motivatie te geven, zonder dat centrale instanties (shareholders, overheden,…) de regels bepalen? Volgens de theorie zou het moeten kunnen.

In de jaren 60 was er in de academische wereld de neiging om te zeggen dat het individueel belang altijd sterker is. Ecoloog Garrett Hardin vertelt in het essay ‘The Tragedy of the Commons’ het verhaal van een groep boeren die samen een een stuk land beheren om hun koeien op te laten grazen. Iedereen wist dat er maar een maximaal aantal koeien op die wei kon grazen. Het gras was eindig. En toch was er een boer die er nog 1 extra koe bijzette. Hij kreeg voordeel op korte termijn, maar voor de groep was dat op lange termijn niet goed, want de wei werd leeg gegraasd. Conclusie: pogingen om vanuit één groep gemeenschappelijke belangen te verdedigen waren gedoemd om te mislukken. Je had daar (centrale) wetgeving voor nodig.

Aan de andere kant staat iemand als Elinor Ostrom, die in 2009 de Nobelprijs Economie kreeg voor haar werk rond economic governance en de commons. Zij bestudeerde agrarische gemeenschappen die zonder wetten van bovenaf er in slaagden om zichzelf te organiseren. Ze distilleerde daaruit een aantal regels. Als een groep mensen zich daar aan houdt, zou de kans groter zijn om onafhankelijk tot consensus te komen en het gemeenschappelijk belang van een (eindige) resource toch belangrijker te achten dan persoonlijk gewin.

Die voorwaarden hebben te maken met afspraken rond participatie in het creëren van de regels, conflictoplossing, monitoring ,…. Er staat niet beschreven wat de ideale vorm is van de regels, maar wel dat ze aanwezig moeten zijn. Als er rond die 8 a 10 punten duidelijke afspraken zijn, dan heb je een vorm van self-governance die succes heeft op slagen.

Nu, dat werkt in kleinere communities. Maar op grote schaal is dat niet zo makkelijk. Mensen kennen elkaar niet. Ze vertrouwen elkaar niet. Digitale platformen bouwen kost veel geld etc etc.

Blockchain to the rescue?

Er zijn in elk geval wel een aantal parallellen te trekken.
Eerst en vooral kan blockchain ingezet worden om een digitaal, schaalbaar alternatief bieden voor governance-parameters als trust, identiteit, duidelijke afspraken (smart contracts), conflict-oplossing, etcetera.

Aan de andere kant is er een parallel met Ostroms idee van gemeenschappelijke motivatie, nl. een schaars eindig goed. Als zo’n organisatiemodel werkt voor gras of water, kan Blockchain ook daar een digitaal, schaalbaar alternatief bieden? De coin als gemeenschappelijke motivatie, die uniek is en waarvan er maar een eindig aantal zullen in omloop gebracht worden? De coin als drijfveer van een niche-economie, een eigen waardesyteem? Vraagteken.

Is dat een model dat P2P-transacties meer P2P kan maken? Kan dat model toegepast worden op ‘bedrijven’? Blockchain-projecten die deze insteek hebben, zoeken in elk geval naar andere organisatievormen. Geen aandelen, geen dividenden op winst, alleen maar jetons. Het zijn geen bedrijven, maar communities, waar oprichters en investeerders en gebruikers allemaal deel van uitmaken. Onlangs stelde Joseph Poon, één van de core developers van Ethereum, het in een talk als volgt.

Payments are the foundational layer, to create financial incentives around computation, but I want to be able to literally have a social media platform like Reddit on the blockchain. No one really owns it, it’s the token holders that are incentivised to continue the operation.

Voila, ballon opgelaten

Over de impact van cryptomunten op sociologisch vlak is nog niet veel bekend en dit is een functie van een coin die in tijden van deze ICO-FOMO volgens mij onderbelicht blijft.

Daarom kijk ik met veel interesse naar projecten als SwarmCity, District0x, dingen als Basic Attention Token, Resonate, het Belgische DataBrokerDAO ook. Daarom kijk ik naar een groot bestaand bedrijf als de chat-applicatie Kik, waar ze het geweer van schouder gaan wisselen en op 12 september een token hebben uitgeschreven. Daarom denk ik soms: als Facebook nu zou opstarten, zou Zuck dan niet kiezen voor een ICO, om de waarde van het netwerk te delen met de partijen die meerwaarde creëren?

Peter Hinssen zegt altijd: “The network always wins”, maar voelen we dat binnenkort ook in onze coin-portemonnee?

–